-
1 perturbatio
I.Lit.:II.caeli (opp. serenitas),
Cic. Div. 2, 45, 94:hostium,
Vulg. 2 Macc. 13, 16.—Trop.A.In gen., political disturbance, disorder, revolution:B.quid est enim aliud tumultus nisi perturbatio tanta, ut major timor oriatur?
Cic. Phil. 8, 1, 3:quantas perturbationes et quantos aestus habet ratio comitiorum?
id. Mur. 17, 35:cum enim omnes post interitum Caesaris novarum perturbationum causae quaeri viderentur,
id. Fat. 1, 2:videtis, quo in motu temporum, quantā in conversione rerum ac perturbatione versemur,
id. Fl. 37, 94:magna totius exercitūs perturbatio facta est,
Caes. B. G. 3, 28.—Mental or personal disturbance, disquiet, perturbation:C.motus atque perturbatio animorum atque rerum,
Cic. Agr. 1, 8, 24:vitae et magna confusio,
id. N. D. 1, 2, 3:rationis,
id. Par. 3, 2, 26:valetudinis,
id. Fam. 9, 3, 9.—In partic., an emotion, passion: quae Graeci pathê vocant, nobis perturbationes appellari magis placet, quam morbos, Cic. Tusc. 4, 5, 10:est igitur Zenonis haec definitio, ut perturbatio sit aversa a rectā ratione, contra naturam animi commotio: quidam brevius perturbationem esse appetitum vehementiorem,
id. ib. 4, 6, 11:ex quā (vitiositate) concitantur perturbationes, quae sunt turbidi animorum concitatique motus, aversi a ratione et inimicissimi mentis vitaeque tranquillae,
id. ib. 4, 15, 34:perturbationes sunt genere quatuor, partibus plures, aegritudo, formido, libido, laetitia,
id. Fin. 3, 10, 35:impetu quodam animi et perturbatione magis, quam judicio aut consilio regi,
id. de Or. 2, 42, 178:perturbationem afferre,
id. Div. 1, 30, 62:in perturbationes atque exanimationes incidere,
id. Off. 1, 7, 36;opp. to tranquillitas,
id. ib. 1, 17, 66. -
2 perturbatio
perturbātio, ōnis, f. (perturbo), die Verwirrung, I) eig.: p. caeli, stürmisches Wetter (Ggstz. serenitas), Cic. de div. 2, 94. – II) übtr.: A) im allg., die Verwirrung, Störung, Unordnung, rationis atque ordinis, Cic.: fortunae et sermonis (Nachrichten), verwirrender Wechsel, Cic.: vitae, Cic.: totius exercitus, Caes.: animorum, Cic.: errorem perturbationemque animis afferre, auf die S. einen störenden und verwirrenden Eindruck machen, Cic. – B) insbes.: 1) polit. Verwirrung, Wirren, Sturm, Unruhe, Störung, Umwälzung, a) übh. im Staate (vgl. Halm Cic. Sest. 73. p. 208 ed. mai.), magnā rerum perturbatione impendente, Cic.: nec tempestatum nec temporum perturbatione mutari (v. der Tugend), weder durch physische noch durch politische Revolutionen, Cic.: res publica iaceat in iis perturbationibus, in quas eam ille coniecit, Cic. – b) in den Komitien, Sturm, stürmischer Auftritt, quantas perturbationes et quantos aestus habet ratio comitiorum, Cic. – 2) = πάθος die Störung der Gemütsruhe, Gemütsstörung, die Leidenschaft, der Affekt, hos motus concitati animi recte, ut opinor, perturbationes diximus, Cic.: quattuor perturbationes, Cic.: commoveri magnā animi perturbatione, Cic.: perturbationes concitare, Cic.: in perturbationes incĭdere, Cic.: ore confuso magnae perturbationis (Bestürzung) notas prae se ferens, Curt.
-
3 perturbatio
perturbātio, ōnis, f. (perturbo), die Verwirrung, I) eig.: p. caeli, stürmisches Wetter (Ggstz. serenitas), Cic. de div. 2, 94. – II) übtr.: A) im allg., die Verwirrung, Störung, Unordnung, rationis atque ordinis, Cic.: fortunae et sermonis (Nachrichten), verwirrender Wechsel, Cic.: vitae, Cic.: totius exercitus, Caes.: animorum, Cic.: errorem perturbationemque animis afferre, auf die S. einen störenden und verwirrenden Eindruck machen, Cic. – B) insbes.: 1) polit. Verwirrung, Wirren, Sturm, Unruhe, Störung, Umwälzung, a) übh. im Staate (vgl. Halm Cic. Sest. 73. p. 208 ed. mai.), magnā rerum perturbatione impendente, Cic.: nec tempestatum nec temporum perturbatione mutari (v. der Tugend), weder durch physische noch durch politische Revolutionen, Cic.: res publica iaceat in iis perturbationibus, in quas eam ille coniecit, Cic. – b) in den Komitien, Sturm, stürmischer Auftritt, quantas perturbationes et quantos aestus habet ratio comitiorum, Cic. – 2) = πάθος die Störung der Gemütsruhe, Gemütsstörung, die Leidenschaft, der Affekt, hos motus concitati animi recte, ut opinor, perturbationes diximus, Cic.: quattuor perturbationes, Cic.: commoveri magnā animi perturbatione, Cic.: perturbationes concitare, Cic.: in perturbationes incĭdere, Cic.: ore confuso magnae perturbationis (Bestürzung) notas prae se ferens, Curt.Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > perturbatio
-
4 perturbatio
perturbātio, ōnis f. [ perturbo ]1) расстройство, замешательство, потрясение, смятение (rerum C; totius exercitūs Cs)p. valetudinis C — расстроенное здоровьеp. caeli C — бурная погода2) бурное собрание ( comitiorum C)3) смущение, возбуждение, волнение ( animi C); душевное волнение, сильная страсть ( perturbationes concitare C) -
5 Leidenschaft
Leidenschaft, animi concitatio. animi impetus. stärker animi perturbatio. motus animi turbatus od. perturbatus (heftige Gemütsbewegung übh.). – animi prava contentio, auch bl. animi contentio (verkehrtes leidenschaftliches Streben). – cupiditas. libīdo (bes. sinnliche Neigung u. Luft, s. »Begierde« den genauern Untersch.). – magnum studium (großer Eifer). – studium flagrans (brennender Eifer). – temeritas (Unüberlegtheit, Leidenschaftlichkeit). – intemperantia (Mangel an Mäßigung, Zügellosigkeit, Ggstz. aequitas). – heftige L., vehemens animi impetus: die ungeregelten Leidenschaften, libidines: aus L., in der L., (animi) perturbatione incitatus; cupiditate incensus; animi pravā contentione provectus; ut erat furiosus (z.B. homo, ut erat furiosus, respondit): mit L., animi quodam impetu; studio flagranti: ohne L., s. leidenschaftslos: die L. der Menschen aufregen, animorum impetus impellere: in L. handeln, cupide agere: in L. etw. tun, impetu quodam trahi ad alqd: in der L. so weit gehen, studio sie efferri. – eine L. (Passion) für etw. haben, s. (leidenschaftlich) lieben.
-
6 Bewegung
Bewegung, I) eig.: l) im allg.: motus (im allg.). – motio (das In-Bewegung-Setzen). – modus meandi (Art des Laufs, der Planeten etc.). – agitatio (das Hin- u. Herbewegen). – iactatus. iactatio (die schüttelnde u. rüttelnde B., z. B. des Schiffes beim Sturm; iactatio auch die gestikulierende B. des Redners). – circumactus (der Umtrieb = die Umdrehung, z. B. assiduus caeli). – versatio (das Sich-Herumdrehen, z. B. rotae, caeli). – concussus. concussio (erschütternde B.). – machinatio (künstliche B.). – in B. sein, moveri; agitari (hin u. hergetrieben werden): in beständiger, steter B. sein, semper esse in motu; sempiterno motu praeditum esse (z. B. von den Himmelskörpern): in B. kommen, s. (sich) bewegen no. I: in B. setzen, s. bewegen no. I: jmd. tüchtig in B. setzen, alqm exercere (gleichs. in Trab setzen); bis zur Ermüdung, alqm defatigare: in schnelle B. setzen, incitare. concitare (anregen, antreiben, z. B. ein Pferd etc.); iactare (hin u. herschleudern). – 2) insbes.: a) Körperbewegung, Motion: motus. – exercitatio (durch vorgenommene Leibesübungen). – ambulatio (durch Spazierengehen). – gestatio (wenn man sich in einer Sänfte spazieren tragen läßt od. wenn man spazieren reitet). – sich B. machen, ambulare (sich gemächlich ergehen, auf u. ab wandeln); spatiari (sich frei ergehen): sich mäßige Bewegungen machen, modicis exercitationibus uti: starke, acri ambulatione uti. – b) alles das, was der Feind vornimmt, Märsche etc.: motus. – die Bewegungen des Feindes beobachten, quae ab hostibus agantur, cognoscere (übh. was der Feind tut): hostium itinera servare (seine Märsche). – II) uneig.: 1) Unruhe, Aufruhr etc.: motus. – eine aufrührerische B., seditio: in B. geraten, moveri coepisse (vom Staate): B. im Staate erregen, rei publicae afferre motum; auch rebus novis studere. – 2) Antrieb: motus: impulsus. – aus eigener B., meā (tuā etc.) sponte; per se. – 3) Empfindung der Teilnahme, Gemütsbewegung: animi motus, commotio, concitatio. – heftige B., animi perturbatio (vgl. »Affekt«): in heftiger B. sein, perturbatum esse: in B. setzen, excitare alqm (von einer Rede). – bewegungslos, motu od. agitatione et motu vacuus. motu carens (ohne Bewegung). – immotus (unbewegt, regungslos). – Adv.sine (ullo) motu.
-
7 erschüttern
erschüttern, quassare. concutere. conquassare (eig. und bildl.). – labefacere. labefactare (dem Einsturz nahe bringen, eig. u. bildl.). – convellere (bildl., etwas gleichs. in seinen Grundfesten wanken machen; alle z.B. rem publicam: u. conv. statum rei publicae); verb. labefactare convellereque. – percutere. percellere (bildl., einen heftigen Eindruck machen auf etc., ersteres, wenn die Erschütterung plötzlich und unerwartet geschieht, dagegen percellere von dem, was eine in seinen Folgen lange dauernde Erschütterung bewirkt). – commovere (bildl., heftig erregen). – die Erde wurde durch ein gewa liiges Erdbeben erschüttert, terra ingenti motu concussa est: jmds. Kredi te., fidem alcis moliri. – das Gemüt e., animum gravius afficere, commovere, permovere, percutere: die Gemüter der Zuhörer e. (vom Redner), aculeum oder aculeos oder quasi aculeos quosdam relinquere in mentibus od. animis audientium: er er schüttert (als Redner) die Gemüter so, daß etc., ita peragrat per animos, ita sensus hominum mentesque pertractat, ut etc.: jmd. e., alqm od. alcis [821] animum percutere (heftig, acriter); alcis animum commovere (heftig, vehementer, graviter). – Erschütterung, quassatio. conquassatio (eig., als Handlung). – labefactatio (das Wankenmachen, bildl.). – motus (Bewegung, das Erschüttertwerden, z.B. der Erde, des Staates). – E. des Gemüts, animi perturbatio.
-
8 Affekt
Affekt, animi motus, commotio, permotio (Gemütsbewegung). – animi concitatio, perturbatio (heftige Gemütsbew., Gemütsverstimmung). – vis. vis atque incitatio. impetus. cursus incitatior, Ggstz. moderata ingressio (A. in der Rede). – sich von einem starken A. hinreißen lassen, commoveri magnā animi perturbatione: in Affekt geraten, incitari; incendi; inflammari: mit A. reden, concitate dicere: er redet mit A., oratio eius incitatius fertur: ohne A. reden, moderate, summisse dicere: im A., concitatus (Adv. concitate): in großem A., perturbatus (Adv. perturbate): ohne A., s. affektlos.
-
9 Gemütsunruhe
Gemütsunruhe, animi cura od. sollicitudo. (im höhern Grade) animi aegritudo (als Kummer). – perturbatio animi (als Bestürzung). – er schien mir in der größten G. zu sein, visus est mihi vehementer esse perturbatus.
-
10 aeger
aeger, gra, grum, adj. [Curtius proposes to connect it with ep-eigô, to press, drive; aigis, storm-wind; aiges, waves; and Sanscr. egāmi, to tremble; trembling, shaking, being a common symptom of illness], designates indisposition, as well of mind as of body (while aegrotus is generally used only of physical disease; class.; in Cic. far more frequent than aegrotus; Celsus uses only aeger, never aegrotus).I. (α).Of men:(β).homines aegri morbo gravi,
Cic. Cat. 1, 13:graviter aegrum fuisse,
id. Div. 1, 25; id. Tusc. 2, 25, 61:infirma atque aegra valetudo,
id. Brut. 48 fin.:aegro corpore esse,
id. ad Quir. 1 fin.:ex vulnere,
id. Rep. 2, 21:vulneribus,
Nep. Milt. 7:pedibus,
Sall. C. 59, 4; so Liv. 42, 28; Tac. H. 3, 38;Wernsd. Poët. L. Min. 6, 197, 8: stomachus,
Hor. S. 2, 2, 43:anhelitus,
shortness of breath, Verg. A. 5, 432.—At a later period constr. with gen. or acc.:Psyche aegra corporis, animi saucia,
App. M. 4, 86, p. 310 Oud. (cf. id. ib. 5, 102, p. 360 Oud.: Psyche corporis et animi alioquin infirma; and Liv. Andron. ap. Prisc. p. 725 P.:inops, aegra sanitatis, where, however, Bothe suspects aegra to be a gloss.): memini, me quondam pedes tunc graviter aegrum,
Gell. 19, 10.—Subst., a sick person, Cic. Div. 2, 3:ne aegri quidem omnes convalescunt,
id. N. D. 2, 4: aegro adhibere medicinam, id. de Or. 2, 44, 186:vicinum funus aegros exanimat,
Hor. S. 1, 4, 126:ungebant oleo multos aegros,
Vulg. Marc. 6, 16; ib. Act. 5, 16. —Hence, ab aegris servus, an attendant on the sick, a nurse (cf. ab):D. M. SEXTORIO AVG. LIB. AB AEGRIS CVBICVLARIORVM,
Inscr. Orell. 2886.—Of brutes:(γ).sues aegri,
Verg. G. 3, 496; so Col. 6, 5, 1:avidos inlidit in aegrum Cornipedem cursus,
i. e. wounded, Stat. Th. 11, 517.—Of plants, diseased:II.seges aegra,
Verg. A. 3, 142:aegra arbor,
Pall. Febr. 25, 23:vitis,
id. Mart. 7, 4.—Fig.A.Of the mind, troubled, anxious, dejected, sad, sorrowful, etc., of any agitation of the passions or feelings, of love, hope, fear, anxiety, sorrow:(α).aeger animus,
Sall. J. 74:aegris animis legati superveniunt,
Liv. 2, 3, 5; cf.Drak. ad h. l.: scribendi cacoëthes aegro in corde senescit,
Juv. 7, 52: aegri mortales, i. e. miseri (deiloi brotoi, oizuroi, poluponoi), Verg. A. 2, 268; constr. with abl., gen., and ab.With abl.: Medea animo aegra, amore saevo saucia, Enn. ap. Cic. Cael. 8 (the later edd. animo aegro, as B. and K.):(β).animus aeger avaritiā,
Sall. J. 31:amore,
Liv. 30, 11:curis,
Verg. A. 1, 208 al. —With gen. of respect (cf. Drak. ad Liv. 30, 15, 9; Rudd. II. p. 73; and Roby, II. § 1321): aeger consilii, infirm in purpose, Sall. Fragm. ap. Arusian, p. 212 Lind., and Stat. Th. 9, 141:(γ).animi,
Liv. 1, 58; 2, 36; Curt. 4, 3, 11.— Of cause:rerum temere motarum,
Flor. 3, 17, 9:morae,
Luc. 7, 240:delicti,
Sil. 13, 52:pericli,
id. 15, 135:timoris,
id. 3, 72.—With ab:B.A morbo valui, ab animo aeger fui,
Plaut. Ep. 1, 2, 26.—Trop., of a diseased condition of the state, suffering, weak, feeble:a.maxime aegra et prope deposita rei publicae pars,
Cic. Verr. 2, 1, 2:qui et semper aegri aliquid esse in re publica volunt,
Liv. 5, 3; Flor. 3, 23 al.— Of the eyes, evil, envious:recentem aliorum felicitatem aegris oculis introspicere,
Tac. H. 2, 20 (Halm here reads acribus). —Of abstr. things, sad, sorrowful, grievous, unfortunate (class., but for the most part poet.):numquam quidquam meo animo fuit aegrius,
Plaut. Am. 3, 2, 29 (where aegrius may be the adv.;v. aegre below): dolores aegri,
Lucr. 3, 905:luctus,
id. 3, 933:amor,
Verg. G. 4, 464:mors,
id. ib. 3, 512:spes,
i. e. faint, slight hope, Sil. 9, 543:fides,
wavering, id. 2, 392 al. —As subst.: aegrum, i, n.:plus aegri ex abitu viri quam ex adventu voluptatis cepi,
more pain, Plaut. Am. 2, 2, 11:sed cui nihil accidit aegri,
Lucr. 5, 171.— Adv.: aegrē.— Lit.Object.(α).Uncomfortably:(β).nescio quid meo animost aegre,
disturbs my mind, vexes, annoys me, Plaut. Merc. 2, 3, 35; so, aegre esse alicui, often in Plaut. and Ter. (like bene or male esse alicui); Plaut. Bacch. 5, 1, 26; id. Capt. 3, 5, 43; Ter. Hec. 2, 1, 63 al.; cf.opp. volupe, volup: si illis aegrest, mihi quod volup est,
Plaut. Mil. 3, 1, 152.— Absol.:aegre est,
Ter. Ad. 1, 2, 57.—Also:aegre facere alicui,
to vex, hurt, Plaut. Cas. 3, 4, 17; Ter. Eun. 5, 5, 31; and:aegre audire aliquid ex aliquo,
any thing annoying, disagreeable, id. Hec. 5, 1, 39.—With difficulty or effort (opp. facile):(γ).omnis conglutinatio recens aegre, inveterata facile divellitur,
Cic. de Sen. 20, 72; cf.:inveteratio, ut in corporibus, aegrius depellitur quam perturbatio,
id. Tusc. 4, 37, 81; and:omne bellum sumi facile, ceterum aegerrime desinere,
Sall. J. 83, 1:nec magis versutus nec quo ab caveas aegrius,
Plaut. As. 1, 1, 106:aegre rastris terram rimantur,
Verg. G. 3, 534 al.:non aegre persequi iter,
Col. 9, 8, 9; so,haud aegre,
Curt. 4, 3, 10; 10, 8, 22. —More freq.,= vix, Gr. mogis, hardly, scarcely:b.aegre nimis risum continui,
Plaut. As. 3, 2, 36:aegre me tenui,
Cic. Att. 16, 11:aegre fero, v. fero: aegre abstinere quin, etc.,
Liv. 2, 45:aegre stantes,
Tac. Agr. 36 al. —Hence often vix aegreque in connection, Plaut. Poen. 1, 2, 27; Flor. 2, 10; Macr. Somn. Scip. 1, 7; id. S. 1, 7; App. M. 1, p. 111.—Subject., with grief, regret, displeasure, or dislike, unwillingly, reluctantly: discessit, aegre ferens, distempered, vexed (opp. laetus), Cic. Div. 1, 33 fin.:aegre pati,
Liv. 1, 9 et saep.:aegre tolerare,
Tac. Agr. 13:si alibi plus perdiderim, minus aegre habeam, i. e. feram,
Plaut. Bacch. 5, 1, 16:aegre carere,
Cic. Imp. Pomp. 5, 13. — Comp.:quod aegrius patimur,
Liv. 7, 13: aegrius accipere, Tac. Ann. 4, 71.— Sup.:aegerrime ferre,
Sall. J. 87: aegerrime pati Poët. ap. Cic. Tusc. 1, 44, 105. -
11 aegrum
aeger, gra, grum, adj. [Curtius proposes to connect it with ep-eigô, to press, drive; aigis, storm-wind; aiges, waves; and Sanscr. egāmi, to tremble; trembling, shaking, being a common symptom of illness], designates indisposition, as well of mind as of body (while aegrotus is generally used only of physical disease; class.; in Cic. far more frequent than aegrotus; Celsus uses only aeger, never aegrotus).I. (α).Of men:(β).homines aegri morbo gravi,
Cic. Cat. 1, 13:graviter aegrum fuisse,
id. Div. 1, 25; id. Tusc. 2, 25, 61:infirma atque aegra valetudo,
id. Brut. 48 fin.:aegro corpore esse,
id. ad Quir. 1 fin.:ex vulnere,
id. Rep. 2, 21:vulneribus,
Nep. Milt. 7:pedibus,
Sall. C. 59, 4; so Liv. 42, 28; Tac. H. 3, 38;Wernsd. Poët. L. Min. 6, 197, 8: stomachus,
Hor. S. 2, 2, 43:anhelitus,
shortness of breath, Verg. A. 5, 432.—At a later period constr. with gen. or acc.:Psyche aegra corporis, animi saucia,
App. M. 4, 86, p. 310 Oud. (cf. id. ib. 5, 102, p. 360 Oud.: Psyche corporis et animi alioquin infirma; and Liv. Andron. ap. Prisc. p. 725 P.:inops, aegra sanitatis, where, however, Bothe suspects aegra to be a gloss.): memini, me quondam pedes tunc graviter aegrum,
Gell. 19, 10.—Subst., a sick person, Cic. Div. 2, 3:ne aegri quidem omnes convalescunt,
id. N. D. 2, 4: aegro adhibere medicinam, id. de Or. 2, 44, 186:vicinum funus aegros exanimat,
Hor. S. 1, 4, 126:ungebant oleo multos aegros,
Vulg. Marc. 6, 16; ib. Act. 5, 16. —Hence, ab aegris servus, an attendant on the sick, a nurse (cf. ab):D. M. SEXTORIO AVG. LIB. AB AEGRIS CVBICVLARIORVM,
Inscr. Orell. 2886.—Of brutes:(γ).sues aegri,
Verg. G. 3, 496; so Col. 6, 5, 1:avidos inlidit in aegrum Cornipedem cursus,
i. e. wounded, Stat. Th. 11, 517.—Of plants, diseased:II.seges aegra,
Verg. A. 3, 142:aegra arbor,
Pall. Febr. 25, 23:vitis,
id. Mart. 7, 4.—Fig.A.Of the mind, troubled, anxious, dejected, sad, sorrowful, etc., of any agitation of the passions or feelings, of love, hope, fear, anxiety, sorrow:(α).aeger animus,
Sall. J. 74:aegris animis legati superveniunt,
Liv. 2, 3, 5; cf.Drak. ad h. l.: scribendi cacoëthes aegro in corde senescit,
Juv. 7, 52: aegri mortales, i. e. miseri (deiloi brotoi, oizuroi, poluponoi), Verg. A. 2, 268; constr. with abl., gen., and ab.With abl.: Medea animo aegra, amore saevo saucia, Enn. ap. Cic. Cael. 8 (the later edd. animo aegro, as B. and K.):(β).animus aeger avaritiā,
Sall. J. 31:amore,
Liv. 30, 11:curis,
Verg. A. 1, 208 al. —With gen. of respect (cf. Drak. ad Liv. 30, 15, 9; Rudd. II. p. 73; and Roby, II. § 1321): aeger consilii, infirm in purpose, Sall. Fragm. ap. Arusian, p. 212 Lind., and Stat. Th. 9, 141:(γ).animi,
Liv. 1, 58; 2, 36; Curt. 4, 3, 11.— Of cause:rerum temere motarum,
Flor. 3, 17, 9:morae,
Luc. 7, 240:delicti,
Sil. 13, 52:pericli,
id. 15, 135:timoris,
id. 3, 72.—With ab:B.A morbo valui, ab animo aeger fui,
Plaut. Ep. 1, 2, 26.—Trop., of a diseased condition of the state, suffering, weak, feeble:a.maxime aegra et prope deposita rei publicae pars,
Cic. Verr. 2, 1, 2:qui et semper aegri aliquid esse in re publica volunt,
Liv. 5, 3; Flor. 3, 23 al.— Of the eyes, evil, envious:recentem aliorum felicitatem aegris oculis introspicere,
Tac. H. 2, 20 (Halm here reads acribus). —Of abstr. things, sad, sorrowful, grievous, unfortunate (class., but for the most part poet.):numquam quidquam meo animo fuit aegrius,
Plaut. Am. 3, 2, 29 (where aegrius may be the adv.;v. aegre below): dolores aegri,
Lucr. 3, 905:luctus,
id. 3, 933:amor,
Verg. G. 4, 464:mors,
id. ib. 3, 512:spes,
i. e. faint, slight hope, Sil. 9, 543:fides,
wavering, id. 2, 392 al. —As subst.: aegrum, i, n.:plus aegri ex abitu viri quam ex adventu voluptatis cepi,
more pain, Plaut. Am. 2, 2, 11:sed cui nihil accidit aegri,
Lucr. 5, 171.— Adv.: aegrē.— Lit.Object.(α).Uncomfortably:(β).nescio quid meo animost aegre,
disturbs my mind, vexes, annoys me, Plaut. Merc. 2, 3, 35; so, aegre esse alicui, often in Plaut. and Ter. (like bene or male esse alicui); Plaut. Bacch. 5, 1, 26; id. Capt. 3, 5, 43; Ter. Hec. 2, 1, 63 al.; cf.opp. volupe, volup: si illis aegrest, mihi quod volup est,
Plaut. Mil. 3, 1, 152.— Absol.:aegre est,
Ter. Ad. 1, 2, 57.—Also:aegre facere alicui,
to vex, hurt, Plaut. Cas. 3, 4, 17; Ter. Eun. 5, 5, 31; and:aegre audire aliquid ex aliquo,
any thing annoying, disagreeable, id. Hec. 5, 1, 39.—With difficulty or effort (opp. facile):(γ).omnis conglutinatio recens aegre, inveterata facile divellitur,
Cic. de Sen. 20, 72; cf.:inveteratio, ut in corporibus, aegrius depellitur quam perturbatio,
id. Tusc. 4, 37, 81; and:omne bellum sumi facile, ceterum aegerrime desinere,
Sall. J. 83, 1:nec magis versutus nec quo ab caveas aegrius,
Plaut. As. 1, 1, 106:aegre rastris terram rimantur,
Verg. G. 3, 534 al.:non aegre persequi iter,
Col. 9, 8, 9; so,haud aegre,
Curt. 4, 3, 10; 10, 8, 22. —More freq.,= vix, Gr. mogis, hardly, scarcely:b.aegre nimis risum continui,
Plaut. As. 3, 2, 36:aegre me tenui,
Cic. Att. 16, 11:aegre fero, v. fero: aegre abstinere quin, etc.,
Liv. 2, 45:aegre stantes,
Tac. Agr. 36 al. —Hence often vix aegreque in connection, Plaut. Poen. 1, 2, 27; Flor. 2, 10; Macr. Somn. Scip. 1, 7; id. S. 1, 7; App. M. 1, p. 111.—Subject., with grief, regret, displeasure, or dislike, unwillingly, reluctantly: discessit, aegre ferens, distempered, vexed (opp. laetus), Cic. Div. 1, 33 fin.:aegre pati,
Liv. 1, 9 et saep.:aegre tolerare,
Tac. Agr. 13:si alibi plus perdiderim, minus aegre habeam, i. e. feram,
Plaut. Bacch. 5, 1, 16:aegre carere,
Cic. Imp. Pomp. 5, 13. — Comp.:quod aegrius patimur,
Liv. 7, 13: aegrius accipere, Tac. Ann. 4, 71.— Sup.:aegerrime ferre,
Sall. J. 87: aegerrime pati Poët. ap. Cic. Tusc. 1, 44, 105. -
12 Волнение
- commotio; motus; concitatio; perturbatio (animi; perturbationes concitare); rutuba; affectus (mentis; animi); aestus (maris; pelagi); unda; fluctuatio; fervor; tumultus; tumor (animus in tumore est);• волнения - res pertubata; turbatur (in Hispania);
• приводить в волнение - agere (freta ventus agit);
• приходить в волнение - tumescere (ora cum mente tumescunt);
-
13 motus
1.mōtus, a, um, Part. and P. a., v. moveo fin. B.2.mōtus, ūs, m. [moveo], a moving, motion (freq. and class.).I.Lit.A.In gen.:B.orbes, qui versantur contrario motu,
Cic. Rep. 6, 17, 17:deus motum dedit caelo,
id. Univ. 6:natura omnia ciens et agitans motibus et mutationibus suis,
id. N. D. 3, 11, 27:motus astrorum ignoro,
Juv. 3, 42.— Poet.:futuri,
departure, Verg. A. 4, 297:sub Aurorae primos excedere motus,
Luc. 4, 734:crebri terrae,
i. e. earthquakes, Curt. 4, 4, 20; 8, 11, 2.—In partic., artistic movement, gesticulation, dancing:C.haud indecoros motus more Tusco dabant,
gesticulated, Liv. 7, 2:Ionici,
dances, Hor. C. 3, 6, 21:Cereri dare motūs,
to perform dances, dance, Verg. G 1, 350:palaestrici,
the motions of wrestlers, Cic. Off. 1, 36, 130. —Of the gestures of an orator, Cic. Brut. 30, 116.—Of military movements, evolutions:ut ad motūs concursūsque essent leviores,
Nep. Iph. 1, 4.—Transf., a stage in the growth of a plant:II.tres esse motūs in vite, seu potius in surculo, naturales: unum quo germinet: alterum quo floreat: tertium quo maturescat,
Col. 4, 28, 2.—Trop.A.In gen., of the mind or heart, a movement, operation, impulse, emotion, affection, passion, agitation, disturbance (syn.:B.affectus, perturbatio): cum semper agitetur animus, nec principium motus habeat,
Cic. Sen. 21, 78:motūs animorum duplices sunt, alteri cogitationis, alteri appetitūs,
id. Off. 1, 36, 130:motūs animi nimii, i. e. perturbationes,
id. ib. 1, 38, 136:mentis meae,
id. Att. 3, 8, 4:animi motus et virtutis gloriam esse sempiternam,
id. Sest. 68, 143:tres quae dulcem motum afferunt sensibus,
sensation, id. Fin. 2, 3, 10: Manto, divino concita motu, impulse, inspiration, Ov. M. 6, 158.—In partic.1.A political movement, sudden rising, tumult, commotion.(α).In a good sense: Italiae magnificentissimus ille motus, Cic. pro Dom. 56, 142.—(β).Rebellion, sedition:2.omnes Catilinae motūs conatūsque prohibere,
Cic. Cat. 2, 12, 26:motum afferre rei publicae,
id. ib. 2, 2, 4:populi,
id. de Or. 2, 48, 199:servilis,
a rising of the slaves, insurrection, Liv. 39, 29:motum in re publicā non tantum impendere video, quantum tu aut vides, aut ad me consolandum affers,
a change, alteration, Cic. Att. 3, 8, 3.—In rhet., a trope (= immutatio verborum, Cic.), Quint. 9, 1, 2; cf. id. 8, 5, 35.—3.A motive (post-Aug.):audisti consilii mei motūs,
Plin. Ep. 3, 4, 9. -
14 abluo
ab-luo, luī, lūtum, ere (griech. ἀπολούω), abspülen, abwaschen, I) reinigend: ova, Varr.: pedes alcis, Cic.: manus, Sen. rhet.: vulnera, Verg.: alcis corpus accuratissime, Apul.: equum in fluminis gurgite, Augustin.: se flumine vivo, Verg.: se a sanguine, Lact.: Passiv. ablui, rein gewaschen werden, Cic. – insbes. = taufen, Eccl. – II) entfernend: A) weg-, ab-, auswaschen, 1) eig.: pulverem manibus, Pacuv.: vivo flumine manus, Aur. Vict.: maculas e veste, Plin.: squalorem sibi, Curt.: sudorem, abtrocknen, Val. Max.: so lacrimas, Tac.: poet., sitis de corpore abluitur, wird weggespült, d.i. gelöscht, Lucr.: sibi (terra) abluit umbras, spült (durch Lichtwellen) die Sch. von sich ab, Lucr. – 2) übtr., wegnehmen, tilgen, maculam (moral. Flecken), Plin. ep.: periuria, sich vom M. zu reinigen suchen, Ov.: omnis perturbatio animi placatione abluatur, mag hinweggespült (= oberflächlich beseitigt) werden, Cic. – B) v. Wassermassen, etw. fortspülen, abspülend mit sich fortführen, pulvinos, auswaschen u. fortspülen, v. Regen, Varr.: terras, v. Flüssen, Sen.: u. so torrens abluens villas, Sen. – / Partiz. Fut. akt., ablūtūrus, Augustin. conf. 6, 16, od. abluitūrus, Prud. apoth. 684.
-
15 momentan
momentan, exigui temporis (von kurzer Zeit, z.B. opinio). – qui, quae, quod brevis et ad tempus est (kurz u. nur für den Augenblick, z.B. perturbatio animi). – ad tempus ortus (für den Augenblick entstanden, vorübergehend, z.B. Ursache, causa). – nur m. sein, brevem et ad tempus esse. – Adv.ad tempus. Vgl. übh. »augenblicklich«.
-
16 abluo
ab-luo, luī, lūtum, ere (griech. ἀπολούω), abspülen, abwaschen, I) reinigend: ova, Varr.: pedes alcis, Cic.: manus, Sen. rhet.: vulnera, Verg.: alcis corpus accuratissime, Apul.: equum in fluminis gurgite, Augustin.: se flumine vivo, Verg.: se a sanguine, Lact.: Passiv. ablui, rein gewaschen werden, Cic. – insbes. = taufen, Eccl. – II) entfernend: A) weg-, ab-, auswaschen, 1) eig.: pulverem manibus, Pacuv.: vivo flumine manus, Aur. Vict.: maculas e veste, Plin.: squalorem sibi, Curt.: sudorem, abtrocknen, Val. Max.: so lacrimas, Tac.: poet., sitis de corpore abluitur, wird weggespült, d.i. gelöscht, Lucr.: sibi (terra) abluit umbras, spült (durch Lichtwellen) die Sch. von sich ab, Lucr. – 2) übtr., wegnehmen, tilgen, maculam (moral. Flecken), Plin. ep.: periuria, sich vom M. zu reinigen suchen, Ov.: omnis perturbatio animi placatione abluatur, mag hinweggespült (= oberflächlich beseitigt) werden, Cic. – B) v. Wassermassen, etw. fortspülen, abspülend mit sich fortführen, pulvinos, auswaschen u. fortspülen, v. Regen, Varr.: terras, v. Flüssen, Sen.: u. so torrens abluens villas, Sen. – ⇒ Partiz. Fut. akt., ablūtūrus, Augustin. conf. 6, 16, od. abluitūrus, Prud. apoth. 684. -
17 ab-luō
ab-luō luī, lūtus, ere, to wash away, remove by washing: Aeneae quaecumque obnoxia morti, all that is mortal, O.: ablutā caede, blood, V.—Fig.: perturbatio animi placatione abluatur, removed by propitiation: periuria, O.—To wash, cleanse by washing: pedes alicuius: manūs undā, O.: me flumine vivo, V. -
18 tempus
tempus ōris, n a portion of time, time, period, season, interval: tempus diei, daytime, T.: extremum diei: omni tempore anni: maturius paulo, quam tempus anni postulabat, Cs.: abiit illud tempus: tempus duorum mensum petere, L.: longo post tempore, interval, V.: tempus pacis an belli: matutina tempora, morning hours.—A time, point of time, occasion, opportunity, leisure: neque ut celari posset, tempus spatium ullum dabat, T.: nisi tempus et spatium datum sit: egeo tempore: eo tempore, quo, etc., L.: id temporis, at that time: alienum tempus est mihi tecum expostulandi: edendi, H.: datum ad consultandum, L.: certis temporibus: superioribus temporibus.—Time, duration: tempus est... pars quaedam aeternitatis, etc.: Tempore ruricolae patiens fit taurus aratri, i. e. gradually, O.—The time, fit season, appointed time, right occasion, proper period, opportunity: tempus habes tale, quale nemo habuit umquam: addubitavit, an consurgendi iam triariis tempus esset, L.: moriendi: tempore igitur ipso se ostenderunt, cum, etc., at the nick of time: tempus est, ad id quod instituimus accedere, it is the right time: nunc corpora curare tempus est, L. Tempus abire tibist, H.: suo tempore, at a fitting time.—A time, position, state, condition, times, circumstances: in hoc tempore, under present circumstances: in tali tempore, L.: incidunt saepe tempora, cum ea, etc.: libri de temporibus meis: cedere tempori, to yield to circumstances: secundis Temporibus dubiisque, H.: haud sane temporum homo, Cu.—In the phrase, temporis causā, with regard to circumstances, under momentary influence, out of courtesy, insincerely: temporis causā nobis adsentiri: nec dico temporis causā.—A time, need, emergency, extremity: quid a me cuiusque tempus poscat: neque poëtae tempori meo defuerunt: summo rei p. tempore: pro tempore atque periculo exercitum conparare, S.: O saepe mecum tempus in ultimum Deducte, to the last extremity, H.: temporis gratiā, to meet the emergency, Cu.—In rhythm or metre, time, measure, quantity: qui (trochaeus) temporibus et intervallis est par iambo: Tempora certa modique, H.—Esp., in phrases with praepp.—Ad tempus, at the right time, in time, punctually: ad tempus redire: ad tempus venire, L.—For some time, for the time being, for a while, for the moment: quae (perturbatio animi) plerumque brevis est et ad tempus: dux ad tempus lectus, L.—Ante tempus, before the right time, prematurely, too soon: ante tempus mori: ante tempus domo digressus, S.—Ex tempore, instantaneously, off hand, on the spur of the moment, extempore: versūs fundere ex tempore.—According to circumstances: consilium ex tempore capere: haec melius ex re et ex tempore constitues.—In tempore, at the right time, opportunely, in time: in ipso tempore eccum ipsum, in the nick of time, T.—In tempus, for a time, temporarily: scena in tempus structa, Ta.—Pro tempore, as the time permits, according to circumstances: consilium pro tempore capere, Cs.: te marmoreum pro tempore fecimus, V.* * *I IItime, condition, right time; season, occasion; necessity -
19 Расстройство
- turbor; perturbatio; animi commotio; (душевное) - abalienatio mentis; tumultus (stomacho tumultum ferre); -
20 Тревога
- tumultus; turba; perturbatio; animi sollicitudo; cura; angor; inquies; pallor; rutuba; aestus (explicare aestum alicujus); res trepidae;• стоило только появиться призраку военной тревоги - simul atque increpuit suspicio tumultus;
• душевные тревоги - tumultus mentis;
- 1
- 2
См. также в других словарях:
perturbation — Perturbation, Perturbatio, Comotio animi. Perturbation qui fait seicher une personne, Tabifica perturbatio. Perturbation d esprit, Morbus animi … Thresor de la langue françoyse
ACHERON — I. ACHERON etiam Epiri fluv. iuxta Pandosiam urbem, ex Acherusiâ, palude thesprotiae, profluens, multisque fluviis auctus in sinum Ambraciam influens, hodie Velichi, seu Verlichi Nigro, Α᾿χερον` Ptolemaeo, Acheros Livio l. 8. c. 24. Straboni… … Hofmann J. Lexicon universale
MILETUS — I. MILETUS fil. Apollinis, et Argeae Cleochi filiae, vel ut Ovid. habet, Deiones, qui cum Minoa Cretensium regem iam senem regnô privare vellet, a Iove territus in Samum, deindein Cariam Asiae regionem fugit, ibique opidum condidit, quod de suo… … Hofmann J. Lexicon universale